گینه ، آلمان ، آلومینیوم : نفرین بوکسیت

برگرفته از سازمان مراقب سیاست خارجی آلمان

German Foreign Policy

26 مه 2021

بفارسی از حمید بهشتی

برلین برای تأمین مواد اولیه مورد نیاز آلمان از پروژه های استحراج معدن در گینه به بهای خسارت شدید به مردم و محیط زیست حمایت می نماید

برلین /کُناکری (گزارش ویژه) اقدامات دولت آلمان برای تأمین بوکسیت مورد احتیاج این کشور به نقض حقوق بشر و آسیب های شدید محیط زیست در گینه می افزاید. کشور مزبورِ غرب آفریقا دارای بزرگ ترین منابع بوکسیت و سومین صادر کننده آن در جهان بوده، در حال حاضر 90 درصد نیاز آلمان را تأمین می نماید. بوکسیت ماده اولیه برای تولید آلومینیوم می باشد و برای تولید اتومبیل های ساخت آلمان اهمیت بسزائی دارد. برای تأمین مواد لازم شرکت های آلمان برلین وامی به میزان 293 میلیون دلار را برای توسعه معدنی در گینه تضمین نموده است که سالهاست موجب خسارات شدیدی به آب مورد نیاز مردم و زراعت در منطقه وارد ساخته و ممر معاش اهالی آبادی های بسیاری را نابود ساخته است. اعتراضات اهالی تا کنون بی اثر مانده اند. مردمی که آینده زندگیشان به یغما رفته است دائم از گینه فرار کرده و از راه های پرخطر راهی اروپا گشته اند.

 ماده اولیه برای صنعت اتومبیل

بوکسیت ماده اولیه ایست برای تولید آلومینیوم و به ویژه در اتومبیل سازی دارای اهمیت فراوان است. البته در این اواخر در آلمان آلومینیوم از طریق بازتولید حاصل می گردد (آلومینیوم ثانوی) که در سال 2019 بالغ بر 691.900 تن بوده است. اما این به هیچ وجه احتیاج شدید بدان را تأمین نمی کند. این است که در سال 2019 علاوه بر آن 507.900 تن آلومینیوم اولیه در آلمان تولید و مقدار زیادی نیز وارد گشته است.مصرف آلمان مجموعا به 2 میلیون تن آلومینیوم رسیده است. بدین ترتیب آلمان سومین مصرف کننده آلومینیوم در جهان می باشد، پس از چین و آمریکا. بر اساس اطلاعات اداره مرکزی علوم جغرافیایی و مواد اولیه (BGR) فقط صنعت اتومبیل سازی 47 درصد آلومینیوم موجود در آلمان را مصرف می نماید. از 2,5 میلیون تن بوکسیتی که در سال 2019  مورد نیاز برای تولید آلومینیوم بوده است 93,1 درصد آن از گینه واقع در افریقای غربی وارد گشته اشت. کشور مزبور دارای بزرگ ترین منابع مربوطه در سراسر کیتی است- بیش از یک چهارم منابع موجود در جهان - و در حال حاضر سومین تولید کننده پس از استرالیا و چین می باشد که در عین حال به منابع زیرزمینی خود وابسته است.  صدور بوکسیت، سنگ آهن، طلا و سایر مواد اولیه 80 درصد صادرات این کشور را تشکیل می دهند.

 

وام در ازای خدمت متقابل

دولت آلمان دسترسی صنایع این کشور به بوکسیت گینه را با اقدامات جنبی همراهی و از جمله در توسعه معدن سانگارِدی واقع در شمال غربی گینه مشارکت دارد. کمپانی بوکسیت گینه (CGB) که از 1973 این ماده را تولید می نماید قصد دارد محصول خود را از 13,5 میلیون تن در 2016 به 27,5 میلیون تن در 2022 افزایش دهد. در جمع، برای اینکار در سال 2016 وامی به میزان 823 میلیون دلار اختصاص یافت که بخشی از آن را بانک آلمانی ING Diba تأمین نمود. برلین 293 میلیون این وام را با تضمین مالی وام (UFK)(وام مالی بدون قید) تأمین نمود. به گفته وزارت اقتصاد آلمان تضمین های UFK در خدمت این هستند که وام های بانک های مستقر در آلمان در ارتباط با پروژه های مواد خام در قبال ریسک های احتمالی تضمین گردند. [1] دادن تضمین های UFK در رابطه با معدن کمپانی بوکسیت گینه سانگاروی مشروط به این است که شرکت آلمانی "ستاده آلومینیوم اکسید" (AOS) به میزان سالانه 2,3 میلیون تن بوکسیت را برای بازه 15 ساله از کمپانی بوکسیت گینه دریافت نماید. [2] عنصر واسطه در این قرارداد شرکت انگلیسی الومینیوم و مواد شیمیائی DADCO مستفر در جزیره گرنزی واقع در کانال مانش می باشد که از یک سو از سهامداران کمپانی بوکسیت گینه بوده و از سوی دیگر مالک َAOS است.

خسارات شدید به محیط زیست

در حالیکه برلین تأکید دارد که توسعه استخراج مزبور موجب اشتغال در منطقه بوده و کمپانی بوکسیت گینه در افزایش توسعه اقتصادی گینه سهیم است[3] ، فعالیت استخراجی در معدن سانگاروی و توسعه آن موجب مشکلاتی برای مردم بومی است. بوکسیت گینه از معادن سطحی استخراج می گردد. بهنگام استخراج، چه در کندن زمین و چه در انتقال بوکسیت مقادیر زیادی غبار سرخ رنگِ سمّی انتشار می یابد که به اراضی کشاورزی با مساحت وسیع خسارات شدیدی وارد و حتا کشت و کار را غیر ممکن می سازد. فرایند تولید آن با مصرف بسیار آب همراه است که موجب خشکی رودها و چاه های آب می گردد. علاوه بر آن مساحت وسیعی را در برگرفته و موجب محدودیت اهالی روستاهای مجاور در استفاده از اراضی مجاور است. برخی از روستاها در میان زمین های استخراج بوکسیت محاصره گشته، به سختی قابل دسترسی می باشند.[4] مردم منطقه مدام اعتراض می کنند و بخاطر خشکی منابع آب و سایر خسارات محیط زیست و فقدان اشتغالِ خارج از کار در معدن به خیابان ها می روند. در این اعتراضات اجماع بر این است که توسعه کنونی کمپانی بوکسیت گینه در معدن سانگاروی به وخامت اوضاع می افزاید.

 جا به جایی علی رغم شیوع همه گیر

به همین دلیل 540 تن از ساکنان 13 آبادی در منطقه مزبور در فوریه 2019  شکایتی به "همکاری های بین المللی مالی" (IFC) تسلیم نمودند. این مؤسسه که یکی از بانک های مربوط به گروه بانک توسعه می باشد در تأمین مالی گسترش معدن مرزبور سهیم است. شکایت مزبور کمپانی بوکسیت گینه را از این باز نمی دارد که به فعالیت های خویش ادامه دهد. این بود که در ماه مارس سال گذشته همه اهالی آبادی حمد اللهی (Hamdallaye)  را به تغییر مکان مجبور و روستای آنان را بخاطر توسعه امکانات زیرساختی معدن به مکان دیگری منتقل نمودند. مکان جدید که می باید قریب به 100 خانوار در آن زندگی کنند واقع بر بقایای یکی از معادن سابق است که فقط قشر اندکی خاک روی آن کشیده اند که کشت و زرع معمول در منطقه عملاً در آنجا غیر ممکن است. نه آب مورد نیاز در آنجا هست و نه امکانات اشتغال. کیفیت مساکن ایجادی در مکان جدید به گفته ساکنان دارای کیفیت بشدت نازل می باشند. اهالی روستای مزبور در پروسه  تصمیم گیری مربوط به روند جا به جائی دخیل نبوده اند. بابت خسارات وارده نیز بدانها مبلغ مناسبی داده نشده است.

اعتراضات

سازمان های غیر دولتی از جمله در آلمان از اعتراضات اهالی حمایت می نمایند. سازمان حقوق بشر FIAN از دولت آلمان که توسط ضمانت وام مالی در توسعه معدن مزبور دخیل است درخواست کرده است که دستکم در حمایت از رفع خسارتِ متناسب با حقوق انسانی اهالی اقدام نماید. [6] در تقاضا نامه ای که سازمان مربور و سازمان های "پاورشیفت" و "جنگل های بارانی را نجات دهید" هفته گذشته به وزارت اقتصاد آلمان تسلیم نمودند، گفته شده است: دولت آلمان نه تنها باید بکوشد تا اهالی تغییر مکان یافته در گینه به "راه های تردد و منابع آب" دسترسی یابند، بلکه "مزارع اهالی تجدید حیات گشته و به دهقانان زمین کشت داده شود". علاوه بر آن می بایست در آینده دولت آلمان مکلف گردد که وام های تضمین شده ی دولتی نه فقط موجب نقض حقوق بشر نگردند بلکه کارهای خلاف آن نیز تنبیه گردند. [7] تقاضا نامه مزبور را تا کنون 100 هزار تن امضا کرده اند. اما از عکس العمل دولت آلمان خبری نیست.

تهیه مواد اولیه باعث ویلانی

خساراتی که به واسطه استخراج بوکسیت در گینه ایجاد می گردند، از شمار روزافزونی انسان، زیربنای زندگی را سلب نموده و موجب این می گردند که آنان به سوی اروپا روان گردند تا با این آخرین گزینش، زندگی خویش و خانواده را با کار و کوشش خویش تأمین نمایند. [8] گینه نزد مهاجرینی که از آفریقای جنوبِ صحرا از راههای پر خطر به جانب اروپا به راه می افتند، یکی از مهم ترین مبدأ هاست.

فهرست سازمان های یاد شده در این گزارش با علائم اختصاری

(BGR) اداره امور جغرافیایی و مواد اولیه آلمان

(CBG) کمپانی بوکسیت گینه

(UFK) وام مالی بدون قید (از جانب دولت آلمان)

(DADCO) شرکت انگلیسی آلومینیوم و مواد شیمیائی

(AOS) شرکت ستاده آلومینیوم اکسید واقع در شمال آلمان

(IFC) همکاری های بین المللی مالی

(FIAN) شبکه اطلاعاتی و عملیاتی تغذیه
Powershift

Rettet den Regenwald

 زیرنویس ها

[1] Ungebundene Finanzkredite. bmwi.de.

[2] Antwort der Bundesregierung auf die Kleine Anfrage der Abgeordneten Uwe Kekeritz, Ottmar von Holtz, Dr. Frithjof Schmidt, weiterer Abgeordneter und der Fraktion Bündnis 90/Die Grünen. Berlin, 15.02.2021.

[3] Garantien für Ungebundene Finanzkredite (UFK). In: Euler Hermes Aktiengesellschaft: Exportkreditgarantien der Bundesrepublik Deutschland. Jahresbericht 2016. S. 78-83.

[4] Landraub für deutsche Autos. power-shift.de, Dezember 2019.

[5] The Relocation of Hamdallaye Village in the Midst of Covid-19. How CBG is Failing to Meet the IFC Performance Standards. business-humanrights.org.

[6] Vanessa Fischer: Bauxit-Abbau in Guinea: Bundesregierung muss bei Außenwirtschaftsförderung Menschenrechte einhalten. power-shift.de 20.05.2021.

[7] Garantiert ungerecht - Vertreibung mit deutscher Unterstützung. fian.de.

[8] "What Do We Get Out of It?" The Human Rights Impact of Bauxite Mining in Guinea. hrw.org 04.10.20218.

استخراج مرگ آور بوکسیت درگینه