در افغانستان پسا آمریکایی بر طبل های برادر کشی تندتر می کوبند

سلمان رفیع شیخ ,Asia Times  2021/06/13,

بفارسی از حمید بهشتی

           

جنگ داخلی افغانستان گام نهادن به مرحله تازه ای از عدم ثبات است، زیرا سرداران جنگی و مجاهدین دوباره به صحنه می آیند تا در مقابل حملات طالبان مقاومت نمایند

 

بقایای دو سوء قصد انفجار بمب در کابل که به کشته شدن 7 تن انجامید. 12 ژوئن 2021 – تصویر: خدائی بردی سادات / AFP به واسطگی آژانس آنادولو

 

در حالیکه نیروهای آمریکایی و ناتو زودتر از آنچه انتظارش می رفت افغانستان را ترک می گویند، خشونت در منطقه اوج گرفته و می تواند پیش درآمدی برای جنگی بزرگتر باشد.

 بسیاری بر این باورند که طالبان از خلعی که برون رفت نیروهای آمریکا و ناتو بجای می گذارد بهره برداری مینماید تا کنترل کابل را بدست گیرد و دوباره امارتی اسلامی بوجود آورد، نظیر آنچه آمریکا پس از حمله در سال 2001 سلب قدرت نموده بود.

 در سه روز اول ماه ژوئن دستکم 64 تن از نیروهای امنیتی افغانستان و 26 تن غیرنظامی در حملات طالبان کشته شدند. اکثر کشته شدگان در دوم ژوئن در ایالت لنگرهار در حملات طالبان جان سپردند.

 دستکم 40 تن از نیروهای امنیتی هنگامیکه چندین قرارگاه امنیتی و یک پایگاه نظامی به دست جنگندگان طالبان افتاد کشته شدند.

 فتوحات طالبان در میادین جنگی که به سرعت وسعت می یابند دلیل قاطعی است برای اینکه نظامیان آمریکا و ناتو برنامه خروج خود را بسیار تسریع نموده اند. آنها ظاهراً نمی خواهند به جنگ اوج گیرنده ای کشیده شوند که از مناطق دور افتاده کوهستانی به داخل شهرها رسوخ می نماید.

 از مناطق به شهرها

بر اساس گزارشات مطبوعات تا کنون بیش از نیمی از نیروهای آمریکا افغانستان را ترک کرده اند و اکثر آنها تا 4 ژوئیه از آنجا خواهند رفت، بسیار زودتر از تاریخ اعلام شده در 11 سپتامبر.

 نیروهای ناتو نیز خود را بیشتر بر برون رفت متمرکز ساخته اند تا بر "آموزش، مشاوره و حمایت" . گوینده وزارت دفاع آلمان، داوید هِلمبُلد، به گزارشگران در ماه مه اطلاع داد که تمامی نیروهای آنان، به تخمین بیش از 1000 تن، تا پایان هفته اول ماه ژوئیه کشور را ترک خواهند گفت.

 سربازان آمریکایی کوله های دریایی خویش را با خود می برند، پس از آنکه آنان در 10 دسامبر 2020 در فُرت درام، نیویورک، از یک حضور 9 ماهه در افغانستان به کشور خویش بازگشته اند. گفته می شود تمامی گردان های آمریکا تا 11 سپتامبر 2021 از افغانستان خواهند رفت. تصویر: AFP/John Moore/Getty Images

خروج سریع بدین معنی است که نیروهای امنیتی ملی افغانستان دیگر از حمایت هوایی و زمینی گردان های آمریکایی و ناتو برخوردار نخواهند بود، با اینکه طالبان بر حملات خود به پادگان های آنان خواهند افزود. طالبان در این بین "پیروزی" بر آمریکا را اعلام نمود اند و منتظر فرصت اند که دولت رئیس جمهور ،غنی، را که از حمایت آمریکا برخوردار بود ساقط نمایند.

 طالبان با پشتیبانی هوایی، زمینی و مخابراتی آمریکا از مزیت تازه ای برخوردار است که به گروه شبه نظامی مزبور با اطمینان زیادی روحیه خواهد داد تا نه تنها به حملات خویش بیافزاید بلکه به حملات خود برای فتح شهرها یکی پس از دیگری افزوده و سرانجام به تسلط بر کابل دست یابد. 

 با اینکه جنگ در افغانستان اکنون نیز وحشیانه است ، همانگونه که گزارش قربانیان افغانستان Afghan War Casualty Report مورخ ژوئن 2021 جزئیات خونین آنرا نشان می دهد، گسترش نیز خواهد یافت زیرا طالبان پیشروی خواهند نمود و نیروهای حکومتی نیز برای نگاهداشتن کنترل خویش بر شهرها و مناطق خواهند جنگید. هنگامیکه رئیس جمهور جو بایدن خروج کلیه نیروهای آمریکا تا 11 سپتامبر سال جاری را که زودتر از زمانی است که در ماه مه با طالبان مقرر شده بود اعلام نمود سیاستمداران آمریکا امکان آنرا در افق دیده بودند.

 2020 در دوحه زمان دولت پیشین ترامپ

در پیش بینی خطر از جانب پلیس مخفی آمریکا در ماه آوریل 2021 گفته شده است که چشم انداز قرارداد صلح در سال آتی (2021-2022) اندک خواهد ماند و احتمال دارد که طالبان در میدان به فتوحی دست یابند و دولت افغانستان در کنترل طالبان به زحمت خواهد افتاد.

 در ارزیابی سازمان جاسوسی آمریکا در ادامه گفته شده است که طالبان مطمئن هستند که قادرند فتوحات نظامی بدست آورند و نیروهای امنیتی افغانستان همچنان در عملیات های دفاعی دستانشان بسته خواهد بود و مشکل است بتوانند مناطق بدست آمده را نگاه دارند یا حضور خود را در مناطقی که در 2020 از دست داده بودند مجددا ایجاد نمایند.

در حالیکه با برون رفت نیروهای آمریکا و ناتو جنگ اوج گرفته و گسترش می یابد فقط نیروهای امنیتی افغانستان نیستند که مسلح باقی می مانند و در مقابل حملات طالبان دفاع می نمایند. جنگندگان طالبان و اهالی روستاها در اجتماعی شرکت می جویند تا قرارداد میان طالبان و آمریکا در 2 مارس 2020  در استان لاقمان در بخش الینگار را جشن بگیرند. تصویر از: والی سباوون/ نور فتو توسط AFP

 دستجات شبه نظامی غیر از طالبان که خود را مجاهدین نامیده و متحد کابل می دانند پس از اعلام عقب گرد از جانب بایدن آغاز به سازماندهی خویش و آماده گشتن برای پیروزی در جبهه گیری های سیاسی و منطقه ای نمودند که به روشنی نشاندهنده بازگشت سرداران جنگی منطقه ایی به صحنه است همانگونه که در دوره های پیشینِ درگیری ها ی این سرزمین بود.

 در 18 آوریل محمد اسماعیل خان، وزیر اسبق آب و انرژی افغانستان که سیاستمدار برجسته ای در غرب این کشور است مراسمی را در مقر خویش در هرات برگزار نمود که بصورت زنده توسط فیس بوک منتشرگشت و با حضور چندین گروه مسلح، سوگند مقاومت در مقابل طالبان را  یاد کردند.

 خان در این کار حتا تأکید نمود که از مجاهدین برای جنگ با طالبان در شهرها و بخش ها استفاده خواهد نمود: "... در هر منطقه هزاران مجاهد مسلح حضور دارند و دولت می باید بدانها اعتماد نماید. لزومی ندارد نیروهایی را از شهر هرات به مناطق فرستاد که قربانی دهند. ما به اندازه کافی نیروهایی را از فرزندان این کشور در هر منطقه داریم که می توانند از بخش های خویش دفاع نمایند."

 در جایی دیگر در استان تخار شبه نظامیان مسلحی به رهبری احمد مسعود، فرزند فرمانده متوفی مجاهدین، احمد شاه مسعود مجددا سر بر آورده و سوگند یاد نمودند بدنبال برون رفت آمریکائیان در مقابل طالبان مقاومت نمایند. از آنجا که دفتر سیاسی مسعود مدعی حمایت مردم ایالات تخار، بغلان، قندوز و سمنگان می باشد امکان جنگی شدید که در آن نه تنها نیروهای امنیتی افغانستان شرکت خواهند جست بلکه شبه نظامیان غیررسمی نیز خوهند بود چند برابر گشته است.

 مسعود در تظاهراتی در کابل در 8 ماه مه اظهار داشت: "در صورتی که ملت ما مجبور گردد و احزاب مشاهده نمایند که راه حل در افغانسان راه حل نظامی است ما با شورای مجاهدین به لحاظ نظامی نیز خود را آماده خواهیم ساخت."

 

احمد مسعود(در وسط) پسر فرمانده افغانی احمد شاه مسعود، رئیس جمهور اسبق افغانستان حمید کرزی، شهردار پاریس جین دِ هاتسز در جلوی پوستر سیمای احمد شاه مسعود، عکسبردار رضا در مراسم پرده برداری از لوحه یاد بودی از شاه مسعود در کوچه ای در ادامه اونیو کمپ الیزه در پاریس در 27 مارس 2021. تصویر از: AFP/Christophe Archambault/Pool

 عطا محمد نور یکی از فرماندهان سابق مجاهدین که بخاطر آموزش مجاهدین افغانستان در زمان جنگ شوری/ افغانستان به "معلم" مشهور بود نیز گفته است که دستجات همراه او در مقابل طالبان مقاومت کرده و از "نظام  و دولت مان" حمایت خواهند کرد.

 این البته ما را به یاد نحوه ای که جنگ داخلی افغانستان در سال های دهک 1990 پس از خروج روسیه شوری بروز نمود می اندازد. اما یک تفاوت عمده با شرایط فعلی در این است که اکنون این گروه مجاهدین بطور مستقیم و فعالانه از جانب کابل تحریک و حمایت می گردند.

 مطابق گزارشات رسیده احمد ضیا سرایی، رئیس مدیریت امنیتی (NDS) گفت با تمامی دستجات مسلحی که بعنوان نیروهای قیام عمومی مشهورند و در چارچوب دولت عمل می کنند برای انجام مقاومت در مقابل طالبان و جلوگیری آنان از اینکه امارت اسلامی خشکه مقدسی را ایجاد نموده و در مقابل نیرهای سیاسی مشروع افغانستان قد علم کنند، مذاکراتی صورت خواهد گرفت.

 حمایت فعالانه "قیام های مردم" از جانب کابل البته ضعف نسبی نیروهای امنیتی افغانستان در مقابل طالبان را تأیید می نماید، اما این معنا را نیز میدهد که فاز جدید جنگ، پیگیرانه در شهرها و مناطق به عمل خواهد پیوست،  ونه در مناطق دور کوهستانی که هم طالبان و هم نیروهای مردمی مسلح مجاهدین از یکدیگر قابل تمایز نخواهند بود.

 این جنگ ها با اطمینان زیاد شمار زیادی از غیرنظامیان را از خانه هایشان به کشورهای مجاور مانند پاکستان، ایران و تاجیکستان خواهند راند. در واقع هم اکنون نیز آواره شدن به خارج از کشور اتفاق افتاده است. زیرا دولت انگلستان به بیش از 3000 افغان اجازه داده است بدان کشور بروند علاوه بر 1300 تنی که تا کنون آنجا زندگی می کنند.

 در یک گزارش BBC گفته شده است: "بدنبال سیاست جدید دولت انگلستان به تمام کارکنان فعلی و سابق در محل که ماندنشان جداَ خطرناک تلقی گردد، اولویت تغییر مکان به انگلستان داده خواهد شد."

 اما در مقابل آن پاکستان در حال این است که مرزهای هزاران کیلومتری خود با افغانستان را تحکیم نماید، تا از جریان شدید پناهجویان ناشی از جنگ داخلی به سرزمین خود جلوگیری نماید.

 اسلام آباد با توجه به روابط بشدت حساسش با کابل و این واقعیت که طالبان افغانستان همانگونه که می دانیم از این ناراضی است که پاکستان مجددا به اتحاد نظامی با آمریکا وارد گردد، فقط نقش اندکی در واسطگی میان گروه های مختلف دخیل در جنگ ایفا خواهد نمود.

نیروهای امنیتی افغانستان در کنار یک خودروی زرهی هنگام جنگ های دائم میان نیروهای امنیتی افغانستان و جنگندگان طالبان در منطقه بوشاران در اطراف لشکرگاه، که مرکز ایالت هلمند است. در 5 ماه مه 2021 . تصویر از: سیف الله زاهدی/ AFP

برای روسیه و چین میتواند جنگ بزرگ داخلی در افغانستان موجب بی ثباتی پروژه های اتحاد اقتصادی اروپآسیایی و نیز فعالیت جاده ابریشم گردد. زیرا جریان هزاران پناهجو به آسیای مرکزی بدین معنی است که گروه های مختلف شبه نظامی و جهادگرا گسترش یافته و در سایه آنها جنبش های اسلامی فعال گردند. از جمله این گروه ها جنبش اسلامی ترکستان شرقی است که یک گروه شبه نظامی ایغوربوده، علیه سرکوب اقلیت قومی در شین جینگ اقدام می نماید. و همچنین حکومت اسلامی، مشهور تحت نام IS-K در افغانستان که دشمن قسم خورده روسیه در سایر مناطق است. القاعده علنی ظاهر نمی گردد.

همانگونه که رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین به تازگی گفته است: "تحولات مسالمت آمیزافغانستان برای امنیت و ثبات در آسیای مرکزی و جنوبی دارای اهمیت محوری است. روسیه همچنان در بنای یک افغانستان مستقل و به لحاط اقتصادی متکی بر خویش که بری از تروریسم باشد یاری خواهد نمود

اما با برون رفت نیروهای آمریکا و ناتو و آماده گشتن گروه های شبه نظامی محلی برای درگیری های مسلحانه به همان اندازه نیز احتمال می رود که افغانستان مجددا نقش پیشین خویش را بعنوان محل نشو و نمای نظامی گری اسلامی، تروریسم و عدم ثبات در آسیای مرکزی و فراتر از آن احراز نماید.