معامله با جنگ

برگرفته از سازمان مراقب سیاست خارجی آلمان
https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/8789/

10 دسامبر 2021

بفارسی از حمید بهشتی , تلاکسکالا

یکصد شمار از بزرگ ترین کنسرسیوم های اسلحه سازی جهان در سالِ بیماری جهانگیرِ 2020، علی رغم بحران اقتصادی رشد داشته اند. سه چهارم آنها آمریکایی یا اروپائی هستند.

 

برلین/ واشنگتن (گزارش اختصاصی) یکصد شمار از بزرگ ترین کنسرسیوم های اسلحه سازی جهان به رهبری سازندگان جنگ افزار غرب،  در سال 2020 علی رغم سقوط اقتصادی جهانی بر میزان فروش محصولات خویش افزوده و به رکورد جدیدی دست یافته اند. به گونه ای که انستیتوی تحقیقاتی سیپری در استکهلم گزارش می کند میزان فروش آنها 1,3 درصد افزایش یافته و بیش از نیم بیلیون رشد داشته است. در حالیکه اقتصاد جهانی با 3,1 درصد اُفت مواجه بوده است. کنسرسیوم های آمریکایی 54 درصد و کنسرسیوم های اروپایی منهای روسیه حدود 21 درصد کل فروشِ این صد کنسرسیوم پرفروش  را به خود اختصاص داده اند.

فقط شرکت های بزرگ غربی مجموعا سه ربع فروش جنگ افزار جهان را بخود اختصاص داده اند، چین با 13 درصد و روسیه با 5 درصد بسیار از آنان عقب تر هستند. رشد اخیر صنایع تسلیحاتی، در سال 2015 آغاز گشت و به فاصله کمی از بلندای درگیری بر سر اوکرائین، تشدید مبارزه قدرت در مقابل چین توسط دولت ترامپ آن را تقویت نمود. مدت هاست در میان این صد کنسرسیوم اسلحه سازی شرکت های آی تی نیز دیده می شوند. و در آینده احتمالا شرکت های اینترنتی مانند مایکروسافت یا گوگل نیز بدین مجموعه می پیوندند.

 رقابت و جنگ افزار

این صد کنسرسیوم بزرگ اسلحه سازی جهان توانسته اند بازار خویش را در سالِ بیماری همه گیر، علی رغم اُفتِ عمومی اقتصادی در جهان گسترش دهند. این را گزارش فعلی انستیوی تحقیقاتی سیپری SIPRI نشان می دهد. در حالی که در سال گذشته، اقتصاد گیتی 3,1 درصد تحلیل یافت مهم ترین کارخانجات اسلحه سازی توانسته اند 1,3 درصد به فروش خویش بیافزایند – به میزان 531 میلیارد دلار [1]. تقریبا به میزان بودجه سالانه لهستان (594 میلیارد دلار). بدین قرار این بخش اقتصاد به رشد خویش که در سال 2015 آغاز گشت بلافاصله پس از بلندای درگیری با روسیه بر سر اوکرائین در سال 2014 و کمی پیش از اینکه دولت ترامپ در سال 2017 به مبارزه قدرت علیه چین اقدام نمود ادامه داد. فزونی فروش تسلیحات در سال گذشته به ویژه بدین دلیل اهمیت دارد که حتا عواقب بیماری جهانگیر، از جمله کُندی تولید به خاطر نرسیدن اجزاء لازم که برای تولیدات صنایع اسلحه سازی نیز مصداق داشت بدان صدمه ای وارد نساخت. این نشان دهنده نقش محوری است که کشورهای جهان به خاطر اوج گیری رقابتشان برای جنگ افزار قائلند.

پیشقراولان در دوسوی اقیانوس اطلس

گزارش مستند سیپری نقش قدرت های غربی را در مسابقه تسلیحاتی نشان می دهد. از جمله با نشان دادن اینکه شمار 41 کنسرسیوم از 100 کنسرسیوم تسلیحاتی ردیف بالا، شرکت های آمریکایی هستند که جمعا 285 میلیارد دلار در این سال فروش داشته،  بیش از 54 درصد از فروش تمامی 100 کنسرسیوم ردیف اول و 1,9 درصد فزونی فروش نسبت به سال  2019 داشته اند . کنسرسیوم های تسلیحاتی اروپا منهای روسیه 109 میلیارد جنگ افزار فروخته اند که معادل 21 درصد فروش 100 کنسرسیوم ردیف بالاست. 5 کنسرسیوم تسلیحاتی چین با هم 66,8 میلیارد دلار فروش داشته اند(13 درصد). 9 کنسرسیوم روسی با هم 26,4 میلیارد دلار فروش داشته اند (5 درصد). فزونی شدید صدور تسلیحات جنگی متعلق به ژاپن و کره جنوبی است : فزونی فروش ژاپن در سال 2020 (2,7 درصد) و کره جنوبی (4,6 درصد) بوده است. این ها جملگی ناشی از تقابل شدید مبارزه قدرت با چین است. به همین ترتیب 3 کنسرسیوم تسلیحاتی هند – در فهرست 100 کنسرسیوم تسلیحاتی پرفروش – 1,2 درصد به فروش خویش در سال 2020 نسبت به سال قبل افزوده اند. در حالیکه اقتصاد هندوستان در کلّ، 8 درصد اُفت داشته است.

شرکت های اسلحه سازی آلمان

بخش تسلیحاتی صنایع آلمان در گزارش سیپری شامل بر 4 کنسرسیوم این کشورند با 8,9 میلیون دلار فروش (1,7 درصد از فروش کل صد شرکت پرفروش) که در رابطه با توان تولیدشان، ضعیف ارزیابی شده است. سیپری دو کنسرسیوم تسلیحاتی آلمان را فرا اروپایی توصیف نموده است. یکی از آنها MBDA دارای فروش سالانه بیش از 4 میلیارد دلار بوده و دیگری Airbus است که یازدهمین کنسرسیوم تسلیحاتی گیتی به شمار رفته، در سال گذشته به میزان 12 میلیارد دلار به حجم فروش خویش افزوده است (افزایش 21 درصدی). ایربوس در حال حاضر در بزرگ ترین پروژه تسلیحاتی اروپا مشارکت دارد که ساختن جت جنگی نسل آینده است، موسوم به (FCAS“Future Combat Air System“) . هزینه آن بالغ بر بیش از 100 میلیارد دلار برآورد شده است[2]. بر طبق اطلاعات انستیتوی بین المللی تحقیقات استراتژیک (IISS) در لندن، بودجه تسلیحاتی آلمان در سراسر جهان در مقام هفتم قرار دارد. این کشور در بازه زمانی 2015 تا 2019 چهارمین صادر کننده جنگ افزار در جهان بوده است [3].

جت ها و کشتی های جنگی

چهار کنسرسیوم اسلحه سازی آلمان که در سال 2020 توانستند در ردیف صد شرکت پر فروش گیتی در آیند عبارتند از: Rheinmetall, Thyssenkrupp, Krauss-Maffei Wegmann(KMW) و Hensold. Rheinmetall در دوسلدرف با 4,2 میلیارد دلار فروش در سال 2020 تا کنون توانسته است باز هم به فروش خویش بیافزاید و فروش بخش تولیدات نظامی خود را به 14 میلیارد یورو برساند. از جمله به سبب سفارش یک سیستم تدافع هوایی و نیز سفارشاتی در زمینه مدرن نمودن زرهپوش های دفاعی[4]. سیستم دریایی Thyssen Krupp در کیل از این جهت بازنده بود که سفارش کشتی جنگی همه کاره MKS 180 به کشتی سازی هلندی DBL ارجاع گشت. با اینحال شرکت مزبور قادر گشت با ساختن کشتی های جنگی، برای نیروهای دریایی آلمان و اسرائیل، فقط با اندکی اُفتِ عایدی نسبت به سال قبل روبروگردد [5]. کنسرسیوم KWM در مونیخ در ساختن تانک نسل جدیدی برای ارتش های آلمان و فرانسه سهیم گشته است. Hensold در تاوفکیرشِنِ به تازگی به خاطر تأمین سِنسورهایی برای پهپادهای "بایراکتار" ترکیه TB2 به گزارشات جنجالی مطبوعات کشیده شد. سِنسورهای مزبور توسط شعبه ی Hensold Optics در آفریقای جنوبی با مشارکت 70 درصدی تولید می گردند [6].

مجتمع دیجیتال- نظامی

انستیتوی سیپری بدین نیز اشاره می کند که صنعت جنگ افزار، همانند سایر بخش های اقتصاد، به شتاب سریع و گسترده، از تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطاتی استفاده نموده و در این بین کنسرسیوم های بزرگ آی تی در میان صد شرکت بزرگ تولید جنگ افزار یافت می گردند. از جمله کنسرسیوم های آمریکایی Leidos (ردیف شانزدهم) یا CACI بین المللی (ردیف بیست و نهم). فزون بر این بنا بر اظهار این انستیتو پنتاگون هر چه بیشتر از خدمات غول های اینترنتی ماند مایکروسافت، آمازون و گوگل بهره برداری می نماید. به عبارت دیگر وزارت دفاع آمریکا از دستاوردهای تخصصی سیلیکن والی از جمله در صنعت هوشمند ، آموزش ماشینی و کلود کامپیوتری بهره می برد. بهمین جهت سفارشات مزبور گاهی به بیش از 10 میلیارد دلار می رسند. با اینحال سفارشات بخش نظامی به غول های اینترنتی آمریکا به میزانی نمی رسند که بتوان آنها را در ردیف صد کنسرسیوم بزرگ تولیدات نظامی به حساب آورد و با توجه به اهمیت رشد سریع اینترنت، صنعت هوشمند وکلود کامپیوتری در جنگاوری، این امر خواهی نخواهی در آینده تحقق خواهد یافت.

  پاورقی ها

[1] The SIPRI Top 100 Arms-Producing and Military Services Companies, 2020. Stockholm, December 2021.

[2] S. dazu Der High-Tech-Kampfjet der EU.

[3] S. dazu Die Militarisierung der Welt.

[4] Zwischenbericht nach neun Monaten. rheinmetall.com 05.11.2021.

[5] Marc Selinger: Thyssenkrupp might shed naval business. janes.com 07.12.2021.

[6] Daniel Lücking: Krieg unter deutschen Augen. nd-aktuell.de 01.12.2021.